Posted By Piotr Nawrotek on maj 17, 2014 in Osiedle | 0 comments

Informacje o Osiedlu Gaj we Wrocławiu

Dane podstawowe:

Miasto	Wrocław
Status	osiedle
Założono	1991
W granicach Wrocławia	1904
Ludność (2007) • liczba ludności	19 700
Położenie na planie Wrocławia

Położenie:

Gaj – osiedle w południowej części Wrocławia. Graniczny od północy z osiedlem Huby, od południa z osiedlem Wojszyce, od wschodu z Tarnogajem oraz zachodu z osiedlem Borek. Gaj zajmuje południową część terenów przyłączonej do miasta w roku 1904 wsi Herdain. Nie należy mylić go z sąsiednim osiedlem Tarnogaj znajdującym się również w obrębie tej samej dawnej dzielnicy Krzyki ani z leżącym nieco dalej na zachód osiedlem Gajowice, leżącym w dzielnicy Fabryczna. Również osiedla Gajowa w północno-wschodniej okolicy miasta nie łączy z osiedlem Gaj nic prócz podobieństwa nazwy.

Granice osiedla Gaj wyznaczają:

-od północy Aleja Armii Krajowej

-od południa nasyp kolejowy wzdłuż ulicy Jerzego Kukuczki

-od wschodu ul. Bardzka

-od zachodu ul. Spiska

Granice osiedla Gaj (w rozumieniu ewidencyjno-wyborczym)

Rada Osiedla

Osiedle Gaj

Przewodniczący Zarządu Osiedla: Stefan Zydorowicz
Przewodniczący Rady Osiedla: Adam Wojtaszewski
tel. 502 034 044
Siedziba: ul. Krynicka 80, 50-535 Wrocław
tel. +48 71 373 15 50
e-mail: gaj@osiedle.wroc.pl

Historia: 

Wieś wzmiankowana w roku 1273, kiedy mieszczanin Henryk, syn Herdana, nabył tu 5,5 łana ziemi, w pobliżu komandorii joannitów. Od owego Herdana pochodzi najpewniej nazwa Herdain; wieś wzmiankowano też w 1304 pod nazwą Gayn. Należała ona do roku 1808 (kiedy w Prusach przeprowadzono sekularyzację majątków kościelnych), do komandorii joannitów. Z zapisków wiadomo, że w połowie XIX wieku znajdowało się tu 28 domów, gorzelnia, karczma i cmentarz. Niewielki skrawek wsi przyłączono do Wrocławia już w 1895 – jest to rejon na północ od Wojszyc i Ołtaszyna, w którym znajduje się dziś Park Skowroni między ulicami Spiską i Ślężną; granica przyłączonego wówczas fragmentu wsi przebiegała dokładnie dzisiejszą ulicą Działkową. Urządzono tam nowe cmentarze św. Marii Magdaleny, św. Maurycego, św. Jana i Zbawiciela.

Pozostałą część Herdain, na północ od linii (z nieznacznymi lokalnymi odstępstwami) ulicy Świeradowskiej, na wschód od Bardzkiej, na północ od linii kolejowej i na zachód od Ziębickiej (granicę z Hubami i Gliniankami, przyłączonymi do miasta już w 1868 wyznaczały fragmenty dzisiejszych ulic Kamiennej i Wieczystej) przyłączono do miasta w 1904. W owym czasie było tam już kilka miejskich kamienic: przy Armii Krajowej (Helmutstraße), Orzechowej (Herdeiner Feldweg – „Polna Droga na Gaju”), Ślicznej (Cretiusstraße) z ostatnich dwóch dekad XIX wieku.

Główną drogę (Hauptstraße) prowadzącą do Gaju z Wrocławia przemianowano na Herdainstraße rok po przyłączeniu wsi do miasta, w 1905. Obecnie nosi ona nazwę ulicy Gajowej (jeszcze raz warto podkreślić, że nazwa ta nie ma związku z osiedlem Gajowa przy ul. Kosmonautów) i łączy ulicę Dyrekcyjną od zbiegu z Suchą i Hubską oraz ulicę Kamienną przy placu Zamenhofa. W całości zatem znajduje się ona poza granicami osiedla Gaj, przebiega bowiem przez Glinianki i Huby. Niegdyś ulica ta dochodziła aż do Ślicznej, ale końcowy odcinek zabudowano blokami mieszkalnymi w latach 70. XX wieku. W pierwszej połowie XX wieku na terenach Herdain znajdowało się gospodarstwo rolnicze, kilka zabudowań przemysłowych i robotnicze osiedle, m.in. dla robotników wybudowanej w sąsiedniej dzielnicy, na Tarnogaju, gazowni.

Pod koniec wieku XX, w latach 1979-1994, według projektu Krystyny Chełmickiej, Kazimierza Oziewicza i Andrzeja Wolskiego zabudowano największą część osiedla Gaj w kwartale pomiędzy ulicami Armii Krajowej, Bardzką, Świeradowską i Borowską oraz z przecinającymi go wewnątrz ulicami Orzechową i Krynicką. Osiedle przewidziano dla 26 tysięcy mieszkańców, zastosowano powszechną w owych czasach technologię wielkopłytową. Jako że był to schyłkowy okres stosowania tej technologii w Polsce, starano się wówczas zminimalizować wrażenie monotonii blokowiska, stosując nieszablonowy układ zabudowy wzdłuż linii łamanych, w ten sposób, że strony wejściowe budynków obramowują ciągi uliczne, zaś z drugiej ich strony znajdują się wypełnione zielenią wnętrza urbanistyczne. Z drugiej strony, okres budowy większości tych wieżowców przypadł na okres najgłębszego kryzysu gospodarczego w PRL i początek transformacji ustrojowej, co w znacznej mierze zaważyło na niezbyt wysokim standardzie wykończenia wybudowanych w tym osiedlu mieszkań. Na południe od ul. Świeradowskiej znajduje się część osiedla, w którym dominuje zabudowa jednorodzinna; od połowy lat 90.powstaje tam także zabudowa wielorodzinna niska.

Obecne osiedle Gaj obejmuje terytorium nieco dalej przesunięte na południe w stosunku do historycznych jego granic i zamknięte jest od północy ulicą Armii Krajowej, od południa linią kolejową i od zachodu ulicą Spiską. Według szacunków Urzędu Miasta, pod koniec 2004 roku w tak określonych granicach mieszkało 19,6 tysięcy osób, a zatem mniej niż przewidywano początkowo dla wielkopłytowej zabudowy Krynicka/Orzechowa.

Przy ulicy Borowskiej znajdują się ponadto trzy urokliwe domki jednorodzinne zbudowane w XIX wieku.

Komunikacja miejska:

Do osiedla Gaj można dojechać tramwajami linii:

8 (Tarnogaj – Zawalna)

31+ (Gaj – Stadion Wrocław)

32+ (Gaj – Kozanów)

oraz autobusami linii:

K (Kamieńskiego-pętla – Gaj-pętla)

110 (Dw. Główny PKP – Iwiny/Iwiny-pętla)

113 (Dw. Główny PKP – Krzyki)

125 (Brochów – al. Piastów)

133 (Brochów – Auchan/Zabrodzie)

134 (Nowy Dwór-pętla – Księże Wielkie/Tarnogaj)

136 (Tarnogaj – Kozanów)

145 (Tarnogaj – Sępolno)

146 (Gaj-pętla – Bartoszowice)

310 (Iwiny – Orzechowa)

325 (Brochów – Poczta Polska)

503 (Eureka – Nowy Śleszów/Przecławice)

513 (Eureka – Przecławice)

612 (Dw. Główny PKP – Krzyki/przez Bielany Wrocławskie)

900 (Galeria Dominikańska – Siechnice-osiedle)

910 (Galeria Dominikańska – Św. Katarzyna)

245 (Pracze Odrzańskie – Bieńkowice), (nocny)

249 (Krzyki – Jarnołtów), (nocny)

255 (Sępolno – Gaj-pętla/Iwiny), (nocny)