W niedzielę dnia 29.01.1984 roku o godz.10:00 odprawiono pierwszą mszę święta na ternie osiedla. Równo 30 lat temu na placu przy skrzyżowaniu Jabłecznej i Borowskiej, w baraku, który ustawiony był na terenie dzisiejszego Kościoła pw. Świętego Franciszka z Asyżu odprawiono pierwszą Mszę Świętą. W związku z rocznicą zapraszamy do zapoznania się z historią parafii i kościoła…
Zarys dziejów
Parafii Św. Franciszka z Asyżu we Wrocławiu
Historia Parafii Świętego Franciszka z Asyżu we Wrocławiu na Gaju sięga swymi korzeniami czasów II Wojny Światowej. Wyłoniła się ona z rozległej Parafii Św. Henryka. W latach przedwojennych z tego środowiska kościelnego powstała w 1929 roku Parafia Św. Ducha na Tarnogaju. W następnych latach trudno było biskupowi wrocławskiemu powołać kolejny samodzielny ośrodek duszpasterski. Przyczyną tego stanu rzeczy była między innymi recesja gospodarcza w III Rzeszy. Wszystko do 1942 roku wskazywało, że powstanie nowej parafii to sprawa bardzo dalekiej przyszłości, z powodu kosztownej i wyniszczającej II Wojny Światowej.
Pozornie prozaiczną przyczyną wydzielenia z Parafii Św. Henryka odrębnego środowiska religijno-administracyjnego było prawo wojenne Rzeszy, które zwalniało proboszczów od służby wojskowej na froncie. Rozległa Parafia Świętego Henryka nie mogłaby funkcjonować mając tylko jednego kapłana. Mądrość i doświadczenie rządcy diecezji księdza Kardynała Adolfa Bertrama (1914- 1945) podyktowała decyzję nie zrealizowaną w poprzednich czasach. Z dniem 9 lutego 1942 roku powołał on lokalię Świętego Franciszka z Asyżu dla parafian zamieszkujących Gaj. Odpowiedzialnym kapłanem wydzielonej części macierzystej parafii został ks. Franciszek Minich, wikariusz Św. Henryka. Nowo ustanowiona jednostka duszpasterska nie posiadała własnego kościoła. Schematyzmy – roczniki – Kościoła Rzymskokatolickiego w Metropolii Wrocławskiej z lat 1942 – 1944 informują o istnieniu lokalii Świętego Franciszka z Asyżu bez własnego kościoła, której kapłan zamieszkuje na plebanii Św. Henryka przy ul. Glinianej oraz posługuje on wiernym w kościele Św. Henryka. Pierwszy schematyzm wydany przez odradzającą się polską administrację kościelną w 1945 roku, lokalię Św. Franciszka z Asyżu zastępuje terminem parafia. W związku z tym stanem rzeczy, łatwiej było w latach osiemdziesiątych domagać się pozwolenia na budowę kościoła dla parafii bez własnego miejsca kultu. Po zakończeniu II Wojny Światowej na tereny parafii, na których jeszcze nawet pod koniec XVIII wieku mimo kilkuwiekowej germanizacji zamieszkiwali Polacy, przybyła ludność przede wszystkim z okolic Aleksandrowa Kujawskiego i Kępna.
Decyzją Kurii Wrocławskiej parafianie Św. Franciszka z Asyżu byli powierzeni w całości, do połowy lat siedemdziesiątych, trosce duszpasterstwa Parafii Św. Henryka. W drugiej połowie wspomnianej dekady, część odbudowywanej ulicy Borowskiej została powierzona parafii, która budowała swój nowy kościół p. w. Św. Ducha przy ulicy Bardzkiej.
Perspektywiczny plan z lat osiemdziesiątych rozbudowy miasta w czworoboku wytyczonym ulicami: Kamienną, Bardzką, Borowską i nasypem kolejowym od strony Wojszyc, przewidywały powstanie nowego osiedla na 15000 mieszkańców. Wizja powstania tak dużego osiedla skłoniła Kurię Metropolitalną do wystąpienia do władz miejskich o wyrażenie zgody na budowę domu katechetycznego i kościoła. Ogromny wkład w faktyczne zaistnienie parafii bez kościoła i własnego duszpasterstwa wniósł ks. prałat Stefan Wójcik, budowniczy i proboszcz Parafii Św. Ducha we Wrocławiu, któremu Ks. Kardynał Henryk Gulbinowicz zlecił sprawę reprezentowania Parafii w sprawach budowy, gdy parafia nie posiadała jeszcze wyznaczonego proboszcza.
Z myślą o przyszłym kościele Św. Franciszka z Asyżu w 1983 roku został poświęcony przez Ojca Świętego Jana Pawła II kamień węgielny. Aktu tego dokonał Papież we Wrocławiu na Partynicach podczas drugiej pielgrzymki do Ojczyzny.
Formalną zgodę na budowę oczekiwanej inwestycji wydały władze miasta Wrocławia w dniu 31.05.1982 roku. W ślad za tą decyzją pismem z dnia 28 października 1982 roku zatwierdzony został plan realizacyjny na budowę kościoła oraz domu katechetycznego z zapleczem duszpasterskim. Stwierdzono, że podjęta decyzja jest zgodna z ustaleniami planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta.
Planowany pod zabudowę kościoła teren położony przy ulicach: Borowskiej, Jabłecznej i Działkowej przeszedł na własność Rzymskokatolickiej Parafii Św. Franciszka z Asyżu aktem notarialnym w dniu 11.03.1983 roku. Nabycie terenu przez parafię jeszcze nie upoważniało inwestora do zagospodarowania przyszłego placu budowy, jak również do uczynienia go miejscem kultu.
W tych dniach miało miejsce znamienne wydarzenie. Późnym popołudniem 30 kwietnia 1983 roku w przeddzień 1 Maja, gdy ówczesne siły porządkowe mobilizowały się do zabezpieczenia manifestacji pierwszomajowej, na rogu ulic Jabłecznej i Borowskiej ustawiono bez pozwolenia, siedmiometrowy krzyż, jako pierwszy w tej części miasta obiekt kultu religijnego.
Powyższe wydarzenie niewątpliwie pomogło Wydziałowi Gospodarki Przestrzennej i Architektury Urzędu Dzielnicowego Wrocław – Krzyki na wyrażenie zgody w dniu 12 maja 1983 roku na zagospodarowanie placu budowy przez ustawienie tymczasowych budynków do składania materiałów, niwelację terenu oraz wykonanie ogrodzenia placu budowy od strony ulicy Borowskiej.
Zgodnie z pozwoleniem rozpoczęto grodzenie terenu budowy i ustawienie baraków budowlanych. Latem 1983 roku dokonano niwelacji terenu, na którym zaczęto gromadzić materiały budowlane.
Wychodząc na przeciw oczekiwaniom wiernych, sprawą ważną było przygotowanie tymczasowego pomieszczenia, w którym Parafianie mogliby gromadzić się na sprawowanie nabożeństw. Jesienią 1983 roku wynajęci cieśle postawili okazały barak -kaplicę. Niezorientowani sądzili, że będzie to magazyn budowlany. Taki krok był niezbędnie konieczny z powodu tego, że ówczesne władze wyznaniowe nie wydawały pozwolenia na tego rodzaju miejsca kultu. Do budowy baraku wykorzystano między innymi materiał budowlany ze zdemontowanego papieskiego ołtarza na Partynicach.
W sobotę 28 stycznia 1994 roku w kilku uczęszczanych miejscach parafii pojawiły się ogłoszenia o planowanej w następnym dniu Mszy Św. Zgodnie z ogłoszeniem i oczekiwaniem wiernych w niedzielę 29 stycznia o godzinie 9,00 została poświęcona przez księdza prałata Stefana Wójcika tymczasowa kaplica. Tej pierwszej mszy na terenie budowy przewodniczył ksiądz Kazimierz Sroka. Idąc śladem tego wydarzenia, Metropolita Arcybiskup Henryk Gulbinowicz wyłączył z dniem 3 lutego Parafię Św. Franciszka z Asyżu spod administracji Parafii Św. Henryka.
Nowe miejsce kultu nie pozostało obojętne ówczesnym władzom oraz nieżyczliwym Kościołowi ludziom. Fakty przemawiały, że dwukrotnie były podejmowane próby podpalenia miejsca modlitwy przez „nieznanych sprawców”. W takiej sytuacji podjęło decyzję o wybudowaniu w krótkim czasie kaplicy z materiału niepalnego. Jesienią 1984 roku wznieśli ją parafianie do wysokości ponad dwóch metrów. Budowę tę przerwano, gdy w wyniku zachodzących zmian w Ojczyźnie zagrożenie zniszczenia kaplicy minęło. Po kilku latach w 1990 roku parafia podjęła decyzję, aby rozpoczęty obiekt uczynić kościołem pomocniczym. Prace przy jej budowie prowadzone przy okazji innych robót na całej budowie trwały do 1994 roku. We wspomnianym wyżej roku ks. Kardynał Henryk Gulbinowicz ordynariusz diecezji poświęcił tę kaplicę jako kościół Matki Bożej Anielskiej.
W 1984 roku na terenie Parafii mieszkało około 2000 osób. W związku z potrzebą funkcjonowania duszpasterstwa, równolegle z pracami budowlanymi, postanowiono powiększyć dotychczasową kaplicę. Dobudowana część służyła w tygodniu jako salka katechetyczna i kancelaria.
Jesienią tego roku, na fali entuzjazmu, parafianie przystąpili do wykopania fundamentów pod salki katechetyczne oraz dom parafialny. Prace przy wznoszeniu murów trwały zimą pomimo ostrych mrozów. W surowym stanie ta część budowy została oddana w 1988 roku.
Wraz z postępującymi pracami budowlanymi funkcjonowało duszpasterstwo. Prowadzono regularnie katechizację w wymiarze dwóch godzin tygodniowo dla dzieci ze szkól podstawowych oraz dla młodzieży w wymiarze jednej godziny.
W celu ożywienia życia religijnego w dniach 8 – 16 grudnia 1984 r. odbyły się pierwsze w historii istnienia parafii Misje Święte, przeprowadzone przez 00 Redemptorystów. Na zakończenie misji poświęcono krzyż, który postawiono przy wejściu do kościoła – baraku. Po latach, gdy urządzono wystrój kościoła Matki Bożej Anielskiej, został on umieszczony w prezbiterium tego kościoła. Drugie Misje w historii parafii prowadzili, oddani naszej rodzącej się wspólnocie, Ojcowie Kapucyni z kościoła Św. Augustyna. Poprzez prowadzone przez siebie Misje w dniach 25.IX- 2.X.1994 przygotowali oni naszą rodzinę parafialną na spotkanie z Maryją peregrynującą w kopii Obrazu Jasnogórskiego.
Pomimo trudności finansowych budowa sukcesywnie posuwała się naprzód zgodnie z przyjętą wizją. Wzniesiono dom parafialny z ośmioma salkami katechetycznymi. W roku szkolnym 1988/89 z baraku przeniesiono katechizację do pierwszej salki nowego domu katechetycznego.
W dniu 15 maja 1986 roku rozpoczęto prace przy wykopach pod fundamenty kościoła parafialnego. Prace budowlane przy kościele z powodu skomplikowanej konstrukcji były bardzo trudne. Wierni wykonywali je przy ogromnym nakładzie sił. Owocem tych wysiłków było oddanie w stanie prowizorycznym przyziemia kościoła na sprawowanie liturgii.
W czasie Świąt Bożego Narodzenia 1991 roku J. E. ks. kard. H. Gulbinowicz pobłogosławił miejsce sprawowania Najświętszej Ofiary – przyziemie kościoła. Od tej pory w dolnej części kościoła sprawowane były nabożeństwa, a w górnej w następnych latach 1991-94 prowadzone były prace budowlane.
Bryłę żelbetową górnego kościoła zwieńczył stalowy krzyż poświęcony przez ks. Bp Jana Tyrawę w uroczystość Bożego Ciała w 194 roku.
W czasie budowania kościoła zmienił się krajobraz osiedla. Od 1987 roku oddawano na nowym osiedlu bloki mieszkalne, przybywali nowi parafianie, a wśród nich kilkaset rodzin żołnierzy zawodowych. Niektórzy z nich po latach indoktrynacji i przymuszania ich przez ówczesne władze do ukrywania swego światopoglądu chrześcijańskiego, mogli w nowych warunkach politycznych, na nowym miejscu zamieszkania, we wznoszonej między innymi przez siebie świątyni, odbudowywać wiarę wyniesioną z domu rodzinnego.
Z perspektywy czasu można stwierdzić, że zaangażowanie mieszkańców przy budowie kościoła było ogromne. Bardzo wiele prac na budowie zostało wykonanych systemem gospodarczym. Parafianie pozytywnie odpowiadali na propozycje miejscowego duszpasterstwa i włączali się w proponowane struktury żywego Kościoła.
Wyrazem tego jest fakt, że w parafii utworzyły się różne grupy: III Zakon Franciszkański, Kręgi Oazy Rodzin, 13 Róż Żywego Różańca – w tej liczbie również Róża męska, liczne Koła Różańcowe dla dzieci. Grupa synodalna, istniejąca przy parafii, po latach pracy stworzyła solidne podwaliny pod Radę Parafialną.
W domu katechetycznym, pierwszym budowanym i wykańczanym obiekcie służącym dzieciom i młodzieży, mimo powrotu religii do szkół, odbywają się zajęcia katechetyczne oraz spotkania duszpasterskie. Poza katechezą duszpasterze i świeccy pracownicy gromadzą młodzież w kołach ministranckich, wspólnotach modlitewno-formacyjnych oraz w grupach śpiewu liturgicznego i religijnego. Duszpasterstwo, chcąc efektywnie służyć miejscowej wspólnocie parafialnej, wprowadziło w swoje struktury duszpasterskie Siostry Przenajświętszej Krwi Chrystusowej -Adoratorki. Zamieszkały one od jesieni 1996 roku w domu parafialnym i podjęły posługę w salkach, w zakrystii i kancelarii.
Autorem projektu architektonicznego kościoła wraz z zapleczem duszpasterskim jest pan mgr inż. Zenon Nasterski. Zaprojektowana przez niego świątynia ma kształt namiotu, dwunastoboku ze ścianami pochylonymi do środka pod kątem 65°, rozpiętymi pomiędzy żelbetowymi ramami o tym samym nachyleniu. Projektantem konstrukcji jest mgr inż. Wojciech Święcicki. Nachylenie ścian nadaje budowli sakralnej dynamikę wznoszenia się ku górze i przy wyeliminowaniu wszelkich podpór wewnętrznych można tę współczesną konstrukcję porównać do mauzoleów rzymskich. Kościół centralny ma powierzchnię 800 m2 oraz 120 m2 części chórowej.
Cały kościół składa się z dwóch kondygnacji. Poziom nawy usytuowany jest na wysokości 2 m nad terenem. W dolnej części znajduje się kaplica otoczona wieńcem otwartych do środka absyd, o łącznej powierzchni równej kościołowi górnemu. Głównym akcentem wystroju kościoła jest podwieszony nad ołtarzem krzyż Św. Franciszka. Jest to dwukrotnie powiększona kopia krzyża asyskiego, wykonana przez artystę plastyka Andrzeja Żarnowieckiego. Ołtarz przypomina otwartą księgę, lewą stronę zdobi herb diecezji wrocławskiej a prawą – obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W centrum ołtarza wyeksponowane jest tabernakulum. Na płycie ołtarzowej znajduje się oryginalny stół Słowa Bożego, nie spotykany w nowych kościołach, nawiązujący w swym stylu do tradycyjnych ambon.
Prace budowlane nadzorował kierownik budowy inż. Franciszek Solbański.
Z takim oto dorobkiem duchowym i materialnym, parafia Św. Franciszka z Asyżu zbliża się do niepowtarzalnego wydarzenia w życiu wspólnoty – konsekracji kościoła w Uroczystość Przenajświętszego Ciała i Krwi
Pańskiej w dniu 29.05.1997 roku. Po latach ogromnego i ofiarnego trudu parafian oraz dzięki życzliwości J. E. ks. kard. H. Gulbinowicza, żywo interesującego się życiem naszej Parafii, kościół Św. Franciszka z Asyżu we Wrocławiu przy ulicy Borowskiej 174 zostanie konsekrowany przez ks. arcybiskupa Szczepana Wesołego duszpasterza Polonii i pobłogosławiony przez Jana Pawła II w dniach pielgrzymki do Wrocławia, przez co stanie się pomnikiem 46 Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego i wiary parafian.
Źródło
Najnowsze komentarze